amellago
Vous souhaitez réagir à ce message ? Créez un compte en quelques clics ou connectez-vous pour continuer.



 
AccueilAccueil  Asmel nUmellagoAsmel nUmellago  GalerieGalerie  RechercherRechercher  Dernières imagesDernières images  S'enregistrerS'enregistrer  ConnexionConnexion  
Le Deal du moment :
Cdiscount : -30€ dès 300€ ...
Voir le deal

 

 tadiwennit d umyarru Mas SAID BELGHARBI :

Aller en bas 
AuteurMessage
yassan
Imherri
Imherri
yassan


Messages : 536
Date d'inscription : 02/08/2007
Localisation : Adrar

tadiwennit d umyarru Mas SAID BELGHARBI : Empty
MessageSujet: tadiwennit d umyarru Mas SAID BELGHARBI :   tadiwennit d umyarru Mas SAID BELGHARBI : EmptySam 23 Aoû 2008, 11:51

tadiwennit d umyarru Mas SAID BELGHARBI : Asfidj10
Asfiğet iga ammud wis sin n tallasin i d-issufeγ umyaru amaziγ Saεid BELΓERBI. Yusa-d udlis-a ad isbuγer iger n tsekla tamaziγt tamirant. Ad nessekti nwis illa γur umyaru-a yiwen udlis amezwaru igan win tallasin umi ifren d azwel ASWAḌ IBBUYEBḤEN, iffeγ-d di 2006. Tawuri igga mass Belγerbi tettwagg di tama tagafant n Yill Agrakal di tmurt n Kaṭalunya mani ittidir netta d waṭṭas seg Yimaziγen ittwaẓẓlen si tmura-nnsen. Di tallasin-a, issawal umyaru aṭṭas γef yinig d uzwag d tmukrisin imunen d yisental-a. Illa daγen ubatu n tγufi ittaγen iminigen g yamu umyaru-nneγ ; nitni ur iẓerren tamurt-nnsen γas yiwet n tikkelt deg useggwas mek iss ufan. Si tama yaḍen, isniret mass Belγerbi deg wammud-a tifiras n tγermatin n Arrif ittwattun akw d unfala n yimezdaγ-nnsent Imaziγen di tmura timezγarin.
Ilul Saεid BELΓERBI deg useggwas n 1974 deg Yiγerbiwen Ayt Sεid tama n Ḍar Rkebdani di Arrif g ugafa n Tmazɣa Tutrimt. Netta d amsellas, amedyaz u d amyaru n yimagraden d yiḍrisen iseklanen s tmaziγt d taεrabt. Iga amaslaḍ n tmesmunt n Yimaziγen di Kaṭalunya. Yamu g usmel n yimedyazen n umaḍal mani nzemmer ad nγer kra n yisefra-nnes: http://www.poetasdelmundo.com/verInfo_africa.asp?ID=3920
Nessaram ad ilint tuddsiwin iswingimen g usnili n yimyura-nneγ d yimedyazen-nneγ i wakken ad ittunefk uzal i tsekla tamaziγt d yidles amaziγ.

asnili n Σumar DERWIC

tadiwennit d umyarru Mas SAID BELGHARBI : S_begh10
(Said Belgharbi)


Ilmend n tuffγa n udlis-ines ASFIĞET, i wakken ad ittwassen udlis-a d umeggi-nnes, igga yides umedyaz Σumar DERWIC amsawal-a:
AMSAWAL AKED UMYARU AMAZIΓ SAΣID BELΓERBI




Σumar DERWIC: Tzemmared ad aneɣ-d-tessiwred x tudert-nnek? Min iεna Mass Belɣerbi?
Saεid BELΓERBI: D tidet itas-d iqseḥ cwayt bnadem ad issiwel x umeddur-nnes, maca ad cek-ssidseɣ cwayt ɣar Saεid Belɣerbi, netta ilul di Rkebdani, jar idurar n Arrif, tesɣar-it tudart n Arrif. Day-s i ufiɣ ad iriɣ d ixef-inu, tamurt day-i isremden ad twariɣ s tiṭṭawin d timaziɣin, s uyenni ariɣ taynit zi temẓi-inu i tmaziɣt, zi zic tuɣa twariɣ tamurt aked tamaziɣt-inu a tiri d tayujič mara war ğin ayt bab-nnes ad as-aren taynit. Mkur ijjen s tizemmar-nnes, mkur ijjen s uxarres-nnes, nec ixdareɣ tira d abrid-inu zi ɣar iniɣ cwayt n taycitin i zi taciɣ.
Σ. D. Tessufɣed-d ussan-a ineggura adlis-inek n tenfas ASFIǦET. Nxes ad aneɣ-d-tinid ca n yiwaren x udlis-a.
S.Belɣerbi: Trarit n udlis n Usfiğet tus-d awarni ijjen uxarres di tudart, tus-d awarni ijjet n taycit zi rağaɣ n min iteddar Umaziɣ, twannaṭ (almuhit) n Usfiğet tesmun jar kraṭ n tɣawsiwin: tɣawsa n ufgan d wakal d waman, d yina d imunas day-i yejjin ad ariɣ Asfiğet.
Azzuɣ a t-ggeɣ d ijjet n tebrat a day-s iniɣ: ha mammec iteddar Umaziɣ, ha min εnan imunas-nnes, ha min εnan isutar-nnes, d imxumbar-nnes….
Twariɣ, s tsekla, nzemmar a neswiza marra ɣar wufuɣ zi min nteddar n uhuzi, d min nteddar n uweḍḍar deg ixef n tudrin-nneɣ, ura deg ixfawen-nneɣ, s uyenni irur-d Usfiğet isfiğit ɣar tcuni.
Σ. D. Mass Belɣerbi d ijjen umyaru (écrivain)amaziɣ amaynu. Mammec d-tusi tikti (idée) n tira s tmaziɣt?
S.Belɣerbi: Tikti n tira ɣar-i twariɣ tus-d amenni waha, war das-swejdeɣ ca, minzi tuɣa taciɣ belli tamaziɣt-nneɣ tettures-aneɣ ca, mkur ijjen zzay-neɣ ixessa ad yewc ca i tmaziɣt, ijjen s uɣennij, ijjen s tẓuri, ijjen s tarezzut di tusna deg izerfan d umezruy d tsertit d tɣawsiwin nneɣnit...
Di temẓi-inu, tuɣa teggeɣ ijjen n useqsi x ixef-inu, ma yemmi awar-nneɣ war itwari am tutlayin nneɣnit?, manawya zzat i ma ad ɣareɣ ca n tira tura s tmaziɣt, umi ssentiɣ tesneɣ, nniɣ aked ixef-inu awi-d ad adfeɣ amaḍal n tira, sentiɣ s usefru, arami day-i nedhent tira ɣar-sent, ggint-ayi isekraf, jjint-ayi ad iriɣ d ismeɣ-nsent.
Xseɣ ad iniɣ belli amaḍal n tira d ijjen n iyyar n tudart yiri s waṭṭas, izemmar ad ibeddar ura d tudart-nni mara amyaru yisi tidet n imunas n waydud-nnes x uεrur-nnes, niɣ yisi deg wur-nnes ijjen n usutar zi ɣar iswiza s wendah ɣar ijjen n yimal d amaziɣ d amezdag.
Σ. D. Aṭṭas di Imaziɣen war qqaren bu tmaziɣt; min txerrased di manaya?
S.Belɣerbi: Wa d ijjen n umxumber d ameqran, war yeği iqqen ɣar waydud amaziɣ waha, maca iqqen ɣar marra ayduden n umaḍal, imaɣray traḥen tudrusen, aked assfay d-tegga tagrawla n tiknulujya n tagracna (lantirnit), ttafed atarras yarezzu x uneɣmis zi lantirnit niɣ zi TV niɣ zi rxezrat-nnes di ca n lfilam…, atarras n wassa itcer x min ɣar-s d ɣar yawḍen ɣar ifassen s nebra tamara.
Neccin Imaziɣen εad war ɣar-neɣ ameɣray, din ijjen ukemmic ntaf zzay-sen yenni ɣar yeğa tusmin x tmaziɣt, niɣ imselmad yarezzun di tsekla tamaziɣt, maca bac a nini din imeɣray arezzun x udlis amaziɣ a t-ɣaren mammec yarezzu yejjen yeğuẓ x ca n ureqquz n weɣrum a t-yecc, a nini εad war yeği, εad imyura ixessa ad arenyen isuraf ɣar zzat, ḥuma ad zemmaren ad swejden i yimar ameɣray-nni.
Maca manawya war d aneɣ-itejji a nedwer ɣar deffar, niɣ a neɣder deg ifadden i wayawya-nneɣ, ixessa-neɣ a negg ur ijjen deg unneɣnit, ḥuma a nuyar ɣar zzat s tira d tsekla ɣar ijjen n yimar n tcuni i tmaziɣt-nneɣ d ayt bab-nnes.
Σ. D. Cek tettidired di Kaṭalunya (Seppanya); nessen tamurt-a tessemɣar tutlayt (langue) aked yidles amaziɣ. Iǧa manaya niɣ uhu?
S.Belɣerbi: Aydud akaṭalani iddar ura d netta di min izeryen ijjet n tudart n reɣben d ujeyyef i teddar rexxu tmaziɣt, zi manawenni issen min teswa tutlayt ɣar ayt bab-nnes. S uyenni, tamurt-a s lḥukuma-nnes axminni tafen ca n imenneεraq ɣar-sen tusmin x tusna-nsen d tutlayt-nsen ticcen-asen ifassen.
Di Kaṭalunya, nec twariɣ tmaziɣt tegga isuraf mɣaren ɣar zzat, din aṭṭas n imxumbar, d waṭas n tenεekraf, maca imeɣnasen imaziɣen izedɣen di tmurt-a txarrasen s waṭṭas ḥuma ad arenyen isuraf-nni ɣar zzat, s tmesmunin-nsen d tizemmar-nsen teggan deg umsawaḍ d usufeɣ n idlisen yuran s yiles n tkaṭalant, ḥuma ad ssiwḍen ad inin min teεna tmaziɣt d min εnan Imaziɣen i marra aydud akaṭalani.
Σ. D. Mammec ɣa ggen Imaziɣen ḥuma ad ssimɣuren tasekla-nnsen (leur littérature) ?
S.Belɣerbi: Tasekla n tmaziɣt εad teddar mammec ɣar tegg a temmutti zeg wawal (cafawi) ɣar tira, ixessa-neɣ ijjen n lta yezzugart s waṭṭas ḥuma a ɣar-s irin iẓewran deg iyyar n tira ɣar dixer i tudart n waydud amaziɣ, s uya, war nzemmar a nessiwir x ijjen imal n tsekla tamaziɣt bra ma ad itwaɣar yiles amaziɣ deg uɣerbaz d tesdawiyin. Mammec netwara tasekla n umaḍal n midden ntaf teddar deg ijjen n lta yeqseḥ; s uya, tɣima tudart n tsekla tuyer ɣar wadaf-nnes deg iyran n sinima d tiliẓri (tilibizyun) d umezgun…
Ixess-aneɣ mammec ɣar nxares a nessiweḍ tibratin n tsekla tamaziɣt ɣar iwdan marra, manawya itas-d s tizemmar d uswizi deg iyyar n usuɣel zi tutlayin nneɣnit ɣar tmaziɣt u zi tmaziɣt ɣa arsawen n midden, ḥuma a nesbiyyen marra min itwarin s tmaziɣt i yennaɣnit. Zi ssa, a naweḍ a neffeɣ iymaren, ḥuma ad aneɣ-ɣaren ura d midden. U ixessa ad din tiri ijjet n twiza i yenni itarin s iles n tmaziɣt, ad aren taynit i tira n iḥenjan imeẓyanen ḥuma ad swejden ijjet n tarrawt d ijjen n arrac n Imaziɣen ad yefsi iked min yeğan marra d amaziɣ zi tsekla d tutlayt d tmagit d tɣerma….
Σ. D. Min ɣa tinid i Yimaziɣen aked Tmaziɣin itteddaren addad d aεeffan di tmura-nnsen ?
S.Belɣerbi: D ijjet n tidet tyezzem axmi nni-ntaf tarwa n tmurt teddaren sennej i tmura-nsen aḥuzi (ttahmic), d lḥugra, d tattut… manawya yus-d arendat i tasertit taεurubit d-ixezzaren ɣa Imaziɣen am ijjen waydud d midden di tmurt-nsen, manawya nzemmar a zzay-s nennufser di min d-yusin n wussan, mara Imaziɣen bedden x iḍaren-nsen, mara munen d asettif deg ijjen useddi, smunen axarres-nsen, ggin afus deg ufus, ḥuma ad swizan ad suyaren tudart-nsen d tmurt-nsen s izerfan-nsen d mammec xsen nitni, war xafsen itray ḥed nneɣnit.
Σ. D. Tessned billi adabu (lḥukem) di Merruk ikref aṭṭas zi imeɣnasen imaziɣen ; ɣarec ca n wawar x manaya ?
S.Belɣerbi: Rmexzen mammec nessen zi mermi war itexs ad iser ɣar iɣuyyan n Imaziɣen, amezruy n waydud amaziɣ aked rmexzen ameɣrabi yeccur s iyezzimen, ca itwaneɣ, ḥed itwacar εad war ssinen mani twaneḍren ura mani ğan, mɣar deg ussan-a ntaf aṭṭas n imeḍran ssawaren-d s iḍennad abarcan.
Akraf itegg rmexzen i Imaziɣen war yeği ca d acraf waha, maca rmexzan yarezzu ad ikref irsawen-nneɣ, ad ikref tagrawla-nneɣ, minzi assa Imaziɣen war ğin am mecḥar uya; assa, snen tiseqqar-nsen, s manayenni, arezzun xaf-sent deg ijjen n lta ntaf εad rmexzen deg ixef n Ifriqiya marra εad iteggwed zeg Imaziɣen, minzi issen belli tiseqqar i tettaren di tuttra-nsen d ijjet n tidet mecḥar mma yiriwen wussan a ɣar-s awḍen.
Σ. D. Awarn i tenfas, nessen Mass Belɣerbi ittari tiqessisin tiṣebḥanin s tmaziɣt, iǧa ca n usenfar (projet) n tqessisin?
S.Belɣerbi: Wah, mammec i dac-nniɣ deg umezwaru n wawal-inu, zzat i tira n tinfas teggeɣ ura d tizemmar di tira n usefru, aqq-ayi smuniɣ tiqessisin tuɣa uriɣ, zedɣeɣ day-sent zi twarat ɣar tenneɣnit, u ssitimeɣ deg wussan d-yudsen mara yexs Wakuc ad tent-twariɣ munent deg ijjen n wammud n isefra.
Σ. D. Wac ɣarec ca n wawar i Yimaziɣen iddaren di barra n tmurt-nnsen?
S.Belɣerbi: Tudart di barra d ijjen n ddeğ yemɣar s waṭṭas, war kides itici mɣar wenni din iteddaren, nec mammec twariɣ tudart sennej ijjen ucar sennej ijjet n tmurt n midden taciɣ d ijjen ujeyyef yemɣar s waṭṭas i utarras mammec mma yegga, waxa ɣar yiri yecca ul-nnes. S uyenni, zemmareɣ ad iniɣ i yixef-inu d marra imenneεraq imaziɣen yeğan barra i wexxam-nsen, ad irin d Imaziɣen mani mma ğan, u manis mma kkin. ad ddaren d nitni mammec ğan, minzi amaḍal-a twariɣ-t yegga am ijjen wamẓiw, min i xef mma yekka a t-iṣareḍ; s uyenni, mara war neṭṭif di tmaziɣt-nneɣ, war nesɣar i tarwa-nneɣ tutlayt-nneɣ, tusna-nneɣ, amezruy-nneɣ… ataf ad yas ijjen n wass a day-s nettu min neεna neccin, rexdenni, mara niweḍ ɣar wufuɣ-a ataf nweḍḍar. Iwa, ḥuma war netweḍḍar ixessa a niri d Imaziɣen swa di tmurt-nneɣ niɣ newεa ɣar tmura n midden.
Σ. D. Awar-nnec aneggaru?
S.Belɣerbi: Qqareɣ-ak tanemmirt d tameqrant x tzemmar-nec tegged ura d cek a Mass Σumar deg iyyar n tsekla tamaziɣt, u ssitimeɣ ijjen n yimal n tcuni i marra aydud amaziɣ.

Igga akides amsawal-a Σumar DERWIC
Tarraguna di 3 ɣuct 2008
Revenir en haut Aller en bas
https://amellago.motards.net
 
tadiwennit d umyarru Mas SAID BELGHARBI :
Revenir en haut 
Page 1 sur 1

Permission de ce forum:Vous ne pouvez pas répondre aux sujets dans ce forum
amellago :: SmartSelection-
Sauter vers: